Sâu khoang hại cây rau– Cách nhận biết và phòng trị

Sâu khoang hại cây rau– Cách nhận biết và phòng trị

(Sâu khoang tên khoa học: Spodoptera litura; Họ: Noctuidae – Bộ: Lepidoptera)

    Rau xanh là loại cây trồng phổ biến ở nhiều địa phương, trong đó có Thành phố Hồ Chí Minh, bởi đây là loại nông sản được nhiều người dân chọn lựa trong thực đơn hằng ngày của mỗi gia đình, nó cung cấp nhiều chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe con người, do đó việc sản xuất và tiêu thụ rau xanh ở Thành phố luôn có nhu cầu cao; vì vậy rau xanh cũng chính là một trong những sản phẩm được ngành Nông nghiệp Thành phố xác định là sản phẩm chủ lực.

    Thực tế cho thấy, nhiều người dân ở Thành phố, đặc biệt là ở các quận ven và huyện ngoại thành, đã tận dụng diện tích đất, sân thượng, hoặc thậm chí là các không gian nhỏ để trồng rau sạch, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng và tạo không gian xanh cho gia đình. Tuy nhiên, trong quá trình trồng thường xuất hiện nhiều loại sâu bệnh gây hại trên cây rau, trong đó có Sâu khoang là một loại sâu ăn tạp gây hại phổ biến ở tất cả các loại rau xanh. Nó có tên gọi khác là sâu keo, sâu ăn tạp, chúng có tên khoa học là Spodoptera litura là một loài sâu bướm ăn đêm trong họ Noctuidae. Nếu người dân khi trồng rau, không phát hiện sớm chúng có thể tàn phá khu vườn chỉ trong vài ngày. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ tóm lượt những thông tin, đặc điểm nhận biết và cách phòng trị loài sâu ăn tạp này, để bà con có thể nhận biết và phòng trị hiệu quả.

1. Ký chủ

    Sâu khoang còn được gọi là sâu ăn tạp gây hại trên tất cả các loại rau, là đối tượng gây hại nặng trên rau muống.

2. Triệu chứng gây hại

    Sâu non tuổi nhỏ thường gây hại nghiêm trọng nhất bởi vì hàng trăm con sâu non tập trung lại ăn lá cây và nhanh chóng làm lá cây xơ xác. Sâu non còn có thể gặm ăn vỏ quả làm giảm phẩm chất.

3. Đặc điểm hình thái

    Sâu khoang có nhiều loại, bướm trưởng thành thường có màu xám hoặc nâu xám, cánh trước có màu nâu vàng, có các vằn đen trắng, cánh sau màu hơi trắng.

    Trứng đẻ thành ổ trên lá, được bao phủ một lớp lông bảo vệ.

    Sâu non mới nở màu xanh sáng, sống tập trung và phân tán khi lớn. Sâu tuổi lớn có màu từ xám xanh đến nâu đen với những sọc vàng hoặc trắng. Nhộng màu đỏ sẫm.

4. Đặc điểm sinh học và sinh thái

* Vòng đời: 35 – 40 ngày

– Trứng: 05 – 07 ngày

– Sâu non: 20 – 25 ngày

– Nhộng: 07 – 10 ngày

– Trưởng thành: 02 – 04 ngày

    Trứng được đẻ thành ổ ở mặt dưới lá và phủ một lớp lông. Một ổ có từ  50 – 200 trứng. Một con cái có thể đẻ từ 500 – 2.000 trứng.

    Sâu non lột xác 05 – 06 lần, sâu tuổi nhỏ ăn biểu bì của lá, sâu tuổi lớn ăn cả thịt lá chỉ chừa lại gân lá. Khi mật số sâu cao có thể làm cho lá rau bị rụng nhanh. Tuy nhiên sự gây hại không nghiêm trọng lắm do khả năng tự đền bù của cây. Sâu non làm nhộng trong đất.

5. Thiên địch của sâu khoang

    Có rất nhiều loại thiên địch như

– Các loài ăn mồi: Bọ rùa, kiến, bọ xít ăn thịt, bọ cánh cứng.

– Ong kí sinh: Cotesia prodeniae, Telenomus  remus.

– Vi khuẩn BT, virus nhân đa diện.

6. Biện pháp phòng trừ

* Biện pháp canh tác:

– Vệ sinh đồng ruộng trước và sau khi trồng, cày ải phơi đất, phơi và xử lý thuốc trừ sâu hoặc cho ruộng ngập nước 2-3 ngày để diệt nhộng, sâu non có trong đất.

– Phải thường xuyên đi thăm ruộng để kịp thời phát hiện sâu, ngắt bỏ ổ trứng hoặc tiêu diệt sâu non mới nở khi chưa phân tán đi xa.

– Trồng các loại cây thu hút sâu khoang quanh vườn rau (cây hoa hướng dương, các loại dây leo…) để sâu tập trung lại và dễ xử lý hơn.

* Biện pháp cơ giới vật lý: Diệt ổ trứng và sâu non bằng tay

* Biện pháp hoá học: Có thể dùng các loại chế phẩm vi sinh như NPV, Bacillus thuringiensis var.kurstaki (var. aizawai), Matrine hoặc thảo mộc như Rotenone hoặc Neem có hiệu quả cao.

* Biện pháp sinh học:

– Hạn chế phun thuốc để bảo tồn các loài thiên địch thường xuất hiện trên ruộng như nhện, bọ rùa, ong kí sinh,… Dùng bẫy bã pheromone hoặc bẫy chua ngọt có hiệu quả.

– Sử dụng thiên địch:

+ Các loài ăn mồi: Bọ rùa, kiến, bọ xít ăn thịt, bọ cánh cứng.

+ Ong ký sinh: Cotesia prodeniae, Telenomus remus.

+ Vi khuẩn BT, virus nhân đa diện.

– Ngài sâu khoang có khuynh hướng thích mùi chua ngọt và ánh sáng đèn, do đó có thể dùng bẫy bả chua ngọt để thu hút bướm khi chúng phát triển rộ. Bả chua ngọt gồm 04 phần giấm + 01 phần mật + 01 phần rượu + 01 phần nước. Sau đó đem bả mồi vào chậu rồi đặt ở ngoài ruộng vào buổi tối nơi thoáng gió có độ cao 1m so với mặt đất.

– Dùng bẫy pheromone để dự báo trước sự đẻ trứng của sâu ăn tạp./.

 (Tổng hợp – Nguồn CCTT và BVTV)