Bệnh đốm đen lõm trên lá lan

    Hoa lan là một trong những cây trồng chủ lực của ngành nông nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM); hoa lan thuộc nhóm hoa – cây kiểng, có giá trị kinh tế và phù hợp với nông nghiệp đô thị Thành phố. Thành phố có nhiều vùng trồng hoa lan trọng điểm, tập trung vào các giống Dendrobium, Mokara, Hồ Điệp,… để đáp ứng nhu cầu của thị trường nội địa và xuất khẩu. Tuy nhiên, cũng như những cây trồng khác, trong quá trình trồng sẽ xảy ra các bệnh trên cây lan, trong đó có Bệnh đốm đen lõm trên lá lan là một căn bệnh tương đối phổ biến và khó trị ở cây lan. Bệnh do nhiều loại nấm khác nhau gây nên và theo từng loại mà sẽ có các triệu chứng khác nhau. Bệnh đốm đen lõm trên lá lan sẽ gây hại và để lại di chứng nặng cho cây lan nếu không được điều trị kịp thời. Do đó, bài viết sẽ tổng hợp những triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng điều trị bệnh như sau:

1. Triệu chứng, nguyên nhân

    Nguyên nhân lá lan bị đốm đen do sự tấn công của các loại côn trùng gây hại như rầy nâu, ruồi vàng, nhện đỏ,… chúng chích vào thân và lá, tạo ra những vết thương hở, nấm và vi khuẩn trong nguồn nước có thể lợi dụng những vết thương này để xâm nhập và lây lan bệnh, tạo ra những vết đốm rất mất thẩm mỹ trên lá,… đây là do các loại nấm gây ra gồm:

    1.1. Bệnh đốm lá cây lan do Cercospora

    Triệu chứng bệnh lá bị đốm đều ở cả hai mặt. Mặt trên của lá, đốm có dạng hình tròn, có màu nâu đen hay vàng nâu, xung quanh đốm có quầng màu vàng. Mặt dưới lá có nhiều đốm đen nhỏ li ti. Khi bệnh trở nặng, lá chuyển vàng và rụng sớm. Bệnh này phát sinh trong những vườn lan ẩm ướt, ít thông thoáng và ở những cây thiếu dinh dưỡng, khả năng kháng bệnh yếu.

    1.2. Bệnh đốm lá do Guignardia

    Bệnh đốm lá do nấm Guignardia khi mới khởi phát tương đối khó phát hiện. Bệnh gồm những đốm màu tím đậm nhỏ, chạy dài song song theo đường gân ở cả 02 mặt lá. Sau một thời gian, đốm tím lan ra và có dạng hình thoi. Trường hợp bệnh nặng khiến cho mặt lá nhám, mất màu xanh và không thể quang hợp. Bệnh làm hạn chế sinh trưởng của cây, đặc biệt là các loài lan đơn thân.

    1.3. Bệnh đốm lá do Phyllosticta

    Bệnh đốm do Phyllosticta có khả năng xuất hiện cả trên lá và trên giả hành. Bệnh có thể xuất hiện tại vị trí bất kỳ, vết bệnh có dạng hình tròn và hơi lõm xuống. Lúc khởi đầu, vết đốm nấm có màu vàng và theo độ phát triển của nấm mà vệt chuyển sang màu nâu, đỏ và cuối cùng là màu tím đen. Bệnh xuất hiện và lây lan ở những nơi ít ánh sáng và có độ thông thoáng kém.

    1.4. Bệnh đốm lá do nấm Septoria

    Triệu chứng bệnh, nấm xuất hiện ở cả hai mặt lá và có dạng hình tròn, đôi khi các vết bệnh có thể sát nhập với nhau và tạo thành các mảng đốm lớn trên lá. Vệt đốm do nấm Septoria có màu vàng lúc vừa nhiễm và theo thời gian chuyển nặng mà vệt đốm có màu nâu sẫm và cuối cùng là tím đen. Bệnh xuất hiện ở những nơi có độ ẩm cao nhưng thiếu sự thông thoáng và ánh sáng.

2. Biện pháp phòng trừ bệnh đốm đen lá lan

    – Lựa chọn vị trí giàn lan phù hợp: Vị trí đặt lan phải đảm bảo có đủ ánh sáng và độ thông thoáng tốt. Lưu ý không nên đặt cây ở vị trí khuất gió và ẩm ướt. Cũng không nên đặt cây ở nơi ánh sáng quá mạnh vì sẽ làm khô và vàng lá.

    – Xử lý cây và giá thể trước khi trồng: Cây và giá thể khi mua về cần trải qua bước xử lý nấm bằng cách ngâm cây vào thuốc trừ nấm trong 5 phút và treo ngược phơi trong 2 ngày. Đối với giá thể cần ngâm qua nước vôi trong trong vòng 02 – 05 giờ.

    – Chế độ tưới: nên lưu ý chế độ tưới nước và giữ ẩm, vì ẩm độ cao là môi trường thích hợp để nấm bệnh sinh sôi. Hạn chế tưới nước vào buổi tối, không tưới vào ngọn và không để nước đọng lại trên mặt lá qua đêm.

     – Vệ sinh vườn lan: tiến hành làm cỏ và vệ sinh vườn mỗi tháng giúp tăng độ thông thoáng cho khu vườn và loại bỏ các ổ bệnh.

     – Kiểm tra dấu hiệu bệnh: thường xuyên theo dõi và kiểm tra tình trạng của cây lan, đặc biệt là lá. Khi xét thấy có dấu hiệu bệnh, hãy cách ly cây bệnh để tránh bệnh lây lan.

    – Cắt bỏ các bộ phận bệnh: tiến hành dùng dao sắc cắt bỏ những vết bệnh trên thân và loại bỏ các lá bị bệnh. Bôi thuốc trị nấm vào vị trí vết cắt và sau vài ngày có thể dùng keo liền sẹo cho cây.

    – Phun thuốc phòng bệnh thường xuyên: định kỳ 02 tháng, nên phun thuốc phòng nấm cho cây theo chỉ định và liều lượng trên nhãn thuốc.

BBT Tổng hợp

(Nguồn tài liệu Cẩm nang kỹ thuật trồng hoa lan của TTKN TP.HCM)